Wat is de juiste pannenset bij jouw keuken? Een overzicht
15 februari 2020 Houd jij verschrikkelijk veel van koken, of ben je iemand die het liefst elke avond hetzelfde prakje maakt? Hoe dan ook heb je verschillende pannen nodig voor het koken van aardappels en het bakken van een eitje. Het type is belangrijk, maar ook de materiaalkeuze heeft veel invloed op de bereiding van je maaltijd. Bovendien zijn sommige pannen geschikt voor koken op gas, maar niet voor inductieplaten. In dit overzicht vind je informatie om te bepalen welke pan(nen) jij nu precies nodig hebt!
Type pan
Afhankelijk van jouw maaltijdvoorkeuren heb je verschillende typen pannen nodig. Misschien heb je genoeg aan een basis pannenset, aangevuld met een koekenpan en hapjespan. Of ga jij een stapje verder met een wokpan voor je Aziatische maaltijden, en een grillpan voor gezonde groente en vlees?
Kookpan
Kookpannen gebruik je voornamelijk voor het bereiden van aardappels, groenten, pasta en rijst. Vaak zijn ze gemaakt van RVS en is een pannenset een mooie keuze voor je basisuitrusting: daarin zitten kookpannen in verschillende maten, allemaal voorzien van een deksel om de inhoud sneller aan de kook te brengen. Ook een steelpannetje met deksel, voor melk of sausen, hoort hier bij.
Koekenpan
Een koekenpan mag eigenlijk niet ontbreken in je keuken. Die gebruik je namelijk heel regelmatig: voor het bakken van een eitje, een stukje vlees, pannenkoeken, een visje, of champignons in olijfolie met knoflook. Maar ook pijnboompitten kun je hierin roosteren, en zelfs tosti’s zijn er zo in gemaakt. Een antiaanbaklaag is erg prettig in een koekenpan.
Braadpan
Een braadpan wordt ook wel een sudderpan genoemd: het is de ideale pan om een gerecht langzaam op een laag vuurtje te laten sudderen. Zo krijgt suddervlees, een stoofpotje of een lekkere curry extra veel smaak. De braadpan heeft een dikke bodem en randen, zodat de warmte goed verdeeld wordt en je het vuur lang aan kunt laten staan zonder aanbranden.
Hapjespan of sauteerpan
De hapjespan of sauteerpan is een soort hoge koekenpan, met vaak een deksel erbij. Hierin kun je groenten aanbakken en vervolgens tot een sausje maken en lekker laten sudderen. Ook handig om vlees in te bakken. Veel mensen gebruiken de hapjespan bijna dagelijks!
Wokpan
De techniek van het roerbakken in een wok hebben we overgenomen uit Azië, en is een gezonde manier van eten bereiden. In deze ronde pan met dunne bodem roerbak je op hoog vuur je groente, vlees en vis. Maar dit doe je slechts kort: zo blijven er extra veel vitamines bewaard.
Grillpan
Grillen heeft veel voordelen. Je hebt weinig boter of olie nodig in de grillpan, en het meeste vet wordt dan ook nog opgevangen tussen de ribbels: met een vetarme maaltijd als resultaat! Daarnaast schroei je met een grillpan je groente, vlees en vis op hoge temperatuur snel dicht, waardoor het knapperig aan de buitenkant en mals aan de binnenkant is.
Materiaal pan
Veel type pannen zijn in verschillende materialen verkrijgbaar. Wat zijn de voor- en nadelen?
Gietijzer
Gietijzer geleid warmte heel goed en houdt deze dan ook lang vast: dat maakt gietijzer een veel gebruikt materiaal voor braadpannen. Onbewerkt gietijzer gaat je hele leven mee, maar moet wel eerst worden ingebrand. Geëmailleerd gietijzer heeft geen extra onderhoud nodig, maar is wel kwetsbaarder voor breken of scheuren. De gietijzeren pan wordt gloeiend heet maar blijft dat ook; dus verwacht niet dat je sjalotjes lekker kunt fruiten nadat je de pan heet hebt laten worden en het vuur dan laag draait…
Keramiek
In een keramische koekenpan bak je aardappeltjes en vlees heerlijk gemakkelijk bruin. De gladde baklaag voorkomt dat je eten aanbakt, terwijl je eigenlijk niet eens olie of boter hoeft te gebruiken. Wel is het beter om deze pannen met de hand af te wassen.
Rvs
Bij kookpannen wordt vaak gebruik gemaakt van RVS, maar er zijn ook koekenpannen, hapjespannen en zelfs grillpannen van RVS; wel vaak met een aparte antiaanbaklaag. RVS gaat heerlijk lang mee en roest niet. Deze pannen mogen in de vaatwasser, al slijten ze dan wel wat sneller.
Aluminium
Aluminium pannen bestaan in twee varianten: onbewerkt of geanodiseerd. Geanodiseerde pannen zijn nog eens twee keer zo sterk als RVS, maar iets minder snel op temperatuur. Je kunt ze zelfs in de oven gebruiken, zo heet mogen deze pannen worden! Pannen van onbewerkt aluminium zijn licht in gewicht en snel op temperatuur. Ze zijn sterk, maar minder sterk dan geanodiseerde aluminium pannen.
Plaatstaal
Pannen van plaatstaal zijn zeer hittebestendig. Kies je voor een onbewerkte variant, dan ontwikkelt de pan een natuurlijke antiaanbaklaag: hoe vaker je deze gebruikt, hoe beter! Wel moet je de pan vooraf inbranden en is deze vrij zwaar. Een pan van geëmailleerd plaatstaal is lichter en hoeft niet te worden ingebrand, maar op plekken waar het email verdwenen is kunnen roestplekken ontstaan. Een plaatstaal pan is ‘puur natuur’: staal zonder toevoegingen, en dus gezond én duurzaam.
Koper
Koperen pannen zijn relatief duur, maar oh-zo-fijn. Koperen pannen gaan een leven lang mee, hebben een perfecte warmtegeleiding en zijn dus ideaal voor het bereiden van recepten waarbij je de temperatuur continu onder controle moet hebben. Voor de echte koks!
Is een antiaanbaklaag ongezond?
Teflon, ofwel polytetrafluoretheen, wordt tegenwoordig in pannen veel gebruikt als antiaanbaklaag. Een antiaanbaklaag is heerlijk gemakkelijk in gebruik, want je hebt weinig olie of boter nodig om een stuk vlees knapperig te bakken. Maar als de temperatuur boven de 260 graden komt gaat de kwaliteit van de teflonlaag achteruit. Gemiddeld bakken we ons vlees op een temperatuur tussen de 200-230 graden, dus gaat dit zonder problemen. Pas wél op met een beschadigde teflon pan: grote stukjes teflon kunnen de slokdarm serieus beschadigen. Ook neemt de kans op aanbranden bij een beschadigde pan toe, en die stoffen zijn kankerverwekkend. Maar bij verantwoord gebruik van een pan met antiaanbaklaag hoef je je geen zorgen te maken over je gezondheid!
Een pan voor elk type warmtebron
Gas
Voor koken op gas heb je geen speciale pannen nodig. Je kunt de warmte gemakkelijk reguleren door het vuur hoger of lager te zetten.
Keramisch
Onder een glazen kookplaat zitten gloeispiralen of een infrarood warmtebron, die je pannen verwarmen. Je hebt een pan nodig met een bodem die helemaal vlak is: zo wordt de warmte goed verdeeld over je pan.
Inductie
De kookplaat zelf wordt niet warm: elektromagnetische straling gaat door de kookplaat heen en verwarmt de pannen. Hiervoor heb je wel speciale pannen nodig, met een dikke bodem van magnetisch materiaal!
Halogeen
Net als bij keramisch koken heb je hiervoor pannen nodig met een zo vlak mogelijke bodem. Halogeenlampen onder de keramische plaat verwarmen de pannen zo het beste.
Elektrisch
Een spiraal of plaat wordt hierbij elektrisch verwarmd. Bijna alle pannen zijn geschikt voor elektrisch koken, maar wederom werkt een vlakke pan het beste.
Oven
In de oven kun je niet zomaar elke pan gebruiken: tegen deze grote hitte zijn niet alle materialen bestand. Plastic bijvoorbeeld smelt in de oven, maar ook niet al het glas kan tegen grote hitte. Kies speciale ovenbestendige pannen van keramiek, glas, porselein, gietijzer of staal.
Kooktechnieken
Welke pannen je nodig hebt is natuurlijk ook afhankelijk van de kooktechnieken die jouw voorkeur hebben.
Koken
Hierbij laat je voedsel gaar worden in een vloeistof van rond de 100 graden. Kookpannen, soeppannen, steelpannen en ook hapjespannen zijn hier geschikt voor.
Bakken
Voor het bakken van vlees of groente gebruik je vaak afwisselend hoge en matige temperaturen. Verschillende pannen zijn geschikt voor het bakken van verschillende ingrediënten. Je hebt speciale dunne pannen voor pannenkoeken, terwijl een grillpan lekker is voor knapperige en malse groente en vlees.
Stomen
Bij stomen garen je ingrediënten bóven het kokend water, met veel vitamines en een heerlijke smaak als resultaat. Een aspergepan of speciale stoompan is hier goed voor.
Slowcooken
Bij slowcooken geef je ingrediënten lang de tijd om gaar te stomen, in een pan met deksel en een temperatuur onder de 100 graden.
Grillen
Grillen doe je in een pan met geribbelde bodem, waar het vet in wegdruipt zodat jij heerlijk vetvrije groente of vlees krijgt.
Braden en stoven
Braden en stoven gaat meestal samen: je braad bijvoorbeeld vlees, voor een krokante laag, en daarna laat je het stoven om langzaam en smeuïg gaar te worden.
Tips bij aanschaf
- Let goed op de warmtebron waarboven je een pan gaat gebruiken; is de pan daar geschikt voor?
- Past de diameter van de pan ook bij het pit van bijvoorbeeld je inductieplaat?
- Zit er een deksel bij, en heb je daar behoefte aan voor de bereiding van jouw gerechten?
- Als je last hebt van je polsen of handen, is een zware pan niet de beste keuze
- Misschien vind je een warmte indicator fijn: die geeft aan als je pan op de juiste temperatuur is.
- Gebruik voor elke type gerecht en kooktechniek de juiste pan, en je zult zien dat je maaltijden er echt beter op gaan smaken!
